TARZ HAKKINDA
Tarzlar
Bonsai tarzları, gövde şekli, gövde sayısı veya kök düzeni gibi değişik kriterlere göre gruplandırılmaktadır. Bu grupların başlıcaları:
Gövde şekline göre: Bu gruba giren tarzlar, temel olarak ağacın gövde şeklinin adıyla veya bu şekil için kullanılan tanımla adlandırılırlar. Ağaç gövdesinin dik ve düz olması, kavisli olması, açılı olması, zirve noktasının gövdeye göre konumu, dalların yerleşim düzeni, dalların çıkış noktaları, şekli, vs. bu tanımlamada belirleyici kıstaslardır; örneğin chokkan (dik tarz - formal upright), moyogi (kavisli dik tarz - informal upright), kengai (şelale tarzı - cascade) vs.
Gövde ve kabuk yapısına göre: Tarzların adlandırılmasında gövde şeklinin yanı sıra kabuk dokusunun özelliği, şekli ve yapısı da esas alınır. Örneğin, burgu şeklinde bir gövde yapısı olan ağaç nebikan (burgulu tarz - twisted), gövdesinde diklemesine bir yarık veya oyuk olan ağaç isesabakan (oyuk gövde - hollow trunk) olarak adlandırılır.
Gövde ve kök düzenine göre: Bonsailer genelde doğrudan toprağa ekilse de kaya üzerine ekilmiş bonsai çalışmaları da mevcuttur. Örneğin example, kökleri kaya üstünden toprağa doğru inen bir ağaç için Sekijoju (kaya üstü tarz - root over rock) ismi kullanılırken, ağacın köklerinin büyük bir kaya üzerindeki bir yarığa girmesi suretiyle ekilmiş ağaçlar için ishizuki (kaya içi tarz - root in rock) tabiri kullanılır.
Gövde sayısına göre: İsminden de anlaşılacağı gibi bu gruba birden fazla gövdesi olan bonsai tarzları dahil edilmektedir. Bu grupta, tarzlar gövde sayısı ile adlandırılabileceği gibi gövdelerin köklerinin aynı veya ayrı olmasına göre de isim değişir (örn. tek kökten çıkan ikiz gövde içinsokan ismi kullanılırken, her biri kendi bağımsız kökü olan ağaç tarzı için soju veya üç gövdesi olan tarz için sambon-yose ismi kullanılır). Dolayısıyla bu grup da kendi içinde aynı kökten çoklu gövde ve ayrı köklerden çoklu gövde olarak ikiye ayrılır. Ayrıca sandal (raft) tarzı anlamına gelen ikada tarzı da gerek yan yatmış gövdenin şekline, gövdeden çıkan ağaçların kök sistemini bağlantılı olup olmamasına, vs. göre kendi içinde kategorilere ayrılır ve değişik isimler alır, örneğin ikadabuki (düz gövdeli sandal tarzı) ve netsunagari (kavisli gövdeli sandal tarzı) aynı gövde/kök üzerinden yükselen ağaçlar için kullanılan bir tarz ismiyken, yose-ue terimi kökleri birbiriyle bağlantılı olmayan çok sayıda yan yana dizilmiş ağaçlara verilen bir tarz adıdır.
Bu tarzlar birbirini dışlayan sınırlara sahip değildir, yani bir bonsai ağacı birden fazla tarzın özelliklerini üzerinde taşıyabilir. Böyle bir durumda, yani ağacın birden fazla tarzın karakteristiklerini bünyesinde toplaması halinde, tarz adlandırmasında genel olarak en belirgin özelliği veya en göze çarpan karakteristiği dikkate alınır. Örneğin, göze çarpan bir şekilde kabuğunun büyük bir kısmı soyulmuş veya gövdesinde büyük bir yara olan kıvrımlı dik bir gövdeye sahip ağaç moyogi (informal upright - kavisli dik tarz) isminden ziyade sharimiki(deadwood with dead branches - yani ölü dokulu ağaç) olarak adlandırılır.
Bazılarımız belki "tarz isimleri ve tanımları konusunda bu kadar ayrıntıya kaçmanın ne lüzumu var?" diye düşünebilir, ancak tarzlar konusunda tüm bu sınıflandırmaların sınıflandırmada kolaylık sağlamasının yanı sıra belirli başka amaçları da bulunmaktadır; bir bonsai fuarı veya yarışmasında uygun kategorileri belirlemede, bonsai eğitiminde teknikleri ve sınıf seviyelerini belirlemede, bir ağacın geleceği için plan yaparken aşamaların belirlenmesinde ve en önemlisi de bonsai yapılması düşünülen ağacın özelliklerine uygun çalışmaların tarza göre farklılık göstermesi de bu tarz sınıflandırmasının önemini ortaya koymaktadır ve öğrenme sürecindeki bir bonsai tutkununa da her zaman yol gösterici tanımlardır.